หน่วยวัดมาตรฐานที่เราใช้กันทุกวันอยู่นี้ เป็นหน่วยมาตราชั่ง วัด ตวง ในระบบเมตริก ระบบนี้มีที่มาอย่างไร ต้องแปลงหน่วยยังไง หลาย ๆ คนอาจจะไม่รู้ มาดูกันดีกว่าค่ะ ว่าหน่วยวัดระบบเมตริก มีอะไรบ้าง แล้วใช้งานอย่างไร
ระบบเมตริก คืออะไร?
ระบบเมตริก เป็นหน่วยวัดมาตรฐานระหว่างประเทศหรือ SI เป็นหน่วยการวัดที่ใช้เกือบทั่วโลก ในสมัยก่อน เราใช้ระบบการชั่ง วัด ตวง ด้วยฝ่ามือ หรือใช้อวัยวะบนร่างกายในการวัด ทำให้การวัดนั้นไม่มีมาตรฐาน และไม่เที่ยงตรง หลังจากที่มีการนับด้วยเลขฐาน 10 แล้ว ระบบเมตริกจึงถือกำเนิดขึ้นมาในยุคปฏิวัติฝรั่งเศสในปี 1790 หลังจากที่เปลี่ยนระบบการปกครองแล้ว ก็มีการเปลี่ยนแปลงทางด้านสังคมด้วย โดยหน่วยวัดที่ลงท้ายด้วย “เมตร” หรือ Meter (การวัด) เป็นหน่วยที่ใช้วัดระยะทาง 1 ต่อ 10,000,000 ระหว่างเส้นศูนย์สูตรถึงขั้วโลกเหนือ ในยุคสมัยแรก ไม่มีการใช้ที่แพร่หลายเท่าไหร่ แต่หลังจากที่มีการทำการค้าระหว่างประเทศ หน่วยวัดระบบเมตริกจึงใช้เป็นหน่วยวัดมาตรฐานในการแลกเปลี่ยน และมีการใช้อย่างแพร่หลายจนถึงยุคปัจจุบัน
หน่วยวัดระบบเมตริก มีอะไรบ้าง?
หน่วยวัดในระบบเมตริก และมาตราเมตริกที่นิยมใช้ในประเทศไทย จะมีหน่วยวัดความยาว หน่วยวัดพื้นที่ หน่วยวัดปริมาตร หน่วยวัดน้ำหนัก ดังนี้
หน่วยวัดความยาวในระบบเมตริก

- 1 เซนติเมตร = 10 มิลลิเมตร
- 1 เดซิเมตร = 10 เซนติเมตร
- 1 เมตร = 10 เดซิเมตร
- 1 เมตร = 100 เซนติเมตร
- 1 เดคาเมตร = 10 เมตร
- 1 เฮกโตเมตร = 10 เดคาเมตร
- 1 กิโลเมตร = 10 เฮกโตเมตร
- 1 กิโลเมตร = 1,000 เมตร
หน่วยวัดพื้นที่ในระบบเมตริก

- 1 ตารางเซนติเมตร = 100 ตารางมิลลิเมตร
- 1 ตารางเมตร = 10,000 ตารางเซนติเมตร
- 1 ตารางกิโลเมตร = 1,000,000 ตารางเมตร
หน่วยวัดปริมาตรในระบบเมตริก

- 1 ลูกบาศก์เซนติเมตร = 1,000 ลูกบาศก์มิลลิเมตร
- 1 ลูกบาศก์เมตร = 1,000,000 ลูกบาศก์เซนติเมตร
- 1 เซนติลิตร = 10 มิลลิลิตร
- 1 เดซิลิตร = 10 เซนติลิตร
- 1 ลิตร = 10 เดซิลิตร
- 1 ลิตร = 1,000 มิลลิลิตร

- 1 เดคาลิตร = 10 ลิตร
- 1 เฮกโตลิตร = 10 เดคาลิตร
- 1 กิโลลิตร = 10 เฮกโตลิตร
- 1 มิลลิลิตร = 1 ลูกบาศก์เซนติเมตร
- 1 ลิตร = 1,000 ลูกบาศก์เซนติเมตร
- 1 ลูกบาศก์เมตร = 1,000 ลิตร
หน่วยวัดน้ำหนักในระบบเมตริก

- 1 เซนติกรัม = 10 มิลลิกรัม
- 1 เดซิกรัม = 10 เซนติกรัม
- 1 กรัม = 10 เดซิกรัม
- 1 เดคากรัม = 10 กรัม
- 1 เฮกโตกรัม = 10 เดคากรัม
- 1 กิโลกรัม = 10 เฮกโตกรัม
หน่วยการวัดความยาวในระบบอังกฤษเทียบกับระบบเมตริก (โดยประมาณ)
- 1 นิ้ว เท่ากับ 2.54 เซนติเมตร
- 1 ฟุต เท่ากับ 30.48 เซนติเมตร
- 1 หลา เท่ากับ 0.9144 เมตร
- 1 ไมล์ เท่ากับ 1.6093 กิโลเมตร
หน่วยการวัดความยาวในมาตราไทยเทียบกับระบบเมตริก
- 1 วา เท่ากับ 2 เมตร
- 2 ศอก เท่ากับ 1 เมตร
- 25 เส้น เท่ากับ 1 กิโลเมตร
- 1 โยชน์ เท่ากับ 16 กิโลเมตร
การแปลงหน่วยในระบบเมตริก
การแปลงหน่วยนั้น จะใช้เลขฐานสิบ โดยมีเลขยกกำลัง 12 ถึง -12 ในแต่ละหน่วย มีคำนำหน้าและสัญลักษณ์ที่แตกต่างกันไป ดังนี้

การแปลงค่าหน่วยที่แตกต่างกันไปตามค่ายกกำลัง มีดังนี้
- 1 mm2 (ตารางมิลลิเมตร) = (1 มม.)2 = (0.001 ม.)2 = 0.000001 m2
- 1 km2 (ตารางกิโลเมตร) = (1 km)2 = (1000 m)2 = 1000000 m2
- 1 mm3 (ลูกบาศก์มิลลิเมตร) = (1 มม.)3 = (0.001 ม.)3 = 0.000000001 m3
- 1 กม.3 (ลูกบาศก์กิโลเมตร) = (1 กม.)3 = (1,000 ม.)3 = 1,000,000,000 m3
ใครที่อยากแปลงค่าหน่วย แต่คิดเลขไม่เก่ง เดี๋ยวนี้ก็มีเว็บไซต์สำหรับแปลงค่าหน่วยในระบบเมตริกเทียบกับระบบอื่น ๆ และหน่วยในระบบเมตริกเทียบกับหน่วยวัดแบบไทยด้วย เช่น
นอกจากหน่วยวัดระบบเมตริกแล้ว ก็มีหน่วยวัดในระบบ SI ที่พัฒนามาจากระบบเมตริกและใช้เป็นมาตรฐานทั่วโลก หน่วยวัดในระบบ SI มี 7 หน่วย ได้แก่ หน่วยวัดความยาว เป็น เมตร, หน่วยวัดมวล เป็น กรัม, หน่วยวัดเวลา เป็น นาที, หน่วยวัดกระแสไฟฟ้า เป็น แอมแปร์, หน่วยวัดอุณหพลวัติ เป็น เคลวิน, หน่วยวัดความเข้มของแสง เป็น แคนเดลลา, หน่วยวัดปริมาณของสาร เป็น โมล เป็นต้น
บทความอื่น ๆ ที่น่าสนใจ