ออกตัวก่อนเลยว่าเรากำลังติดหนึบซีรีส์เกาหลีของ Netflix เรื่อง Crash Landing on You (사랑의 불시착) ที่ถ่ายทอดเรื่องราวความรักระหว่างลีจองฮยอก นายทหารระดับสูงของเกาหลีเหนือ และ ยุนเซรี ลูกสาวมหาเศรษฐี พ่วงตำแหน่ง CEO บริษัทยักษ์ใหญ่ของเกาหลีใต้ ซึ่งจู่ ๆ ในวันหนึ่งขณะที่เธอกำลังเล่นเครื่องร่มร่อน (Paragliding) ก็เกิดพายุลูกใหญ่จนทำให้เครื่องต้องลงจอดฉุกเฉินในพื้นที่เกาหลีเหนือ และนั่นคือจุดเริ่มต้นของความรักข้ามพรมแดนที่เราหวังใจว่าขอให้จบแบบ Happy Ending ด้วยเถอะค่ะผู้เขียนบท #ไหว้ย่อ
และเมื่อการดำเนินเรื่องในช่วงแรกส่วนใหญ่ (เราเขียนตอนเพิ่งฉายถึงตอน 8 จาก 16 ตอนจบ) ถูกเล่าเรื่องโดยมีฉากหลังเป็นเกาหลีเหนือ (ที่แน่นอนว่าไม่ได้ถ่ายทำในสถานที่จริง) คนดูอย่างเราจึงเอนจอยไปกับการสอดแทรกวิถีชีวิตของคนเกาหลีเหนืออยู่ไม่น้อย โดยเฉพาะเรื่องของ “อาหาร” ที่เราสงสัยใครรู้ว่าจะต่างกันมากน้อยเพียงใดกับอาหารฝั่งเกาหลีใต้ที่เราคุ้นเคยกันพอสมควร ฉะนั้นเราจึงขอถือโอกาสสืบเสาะหาความต่างของ อาหารเกาหลีเหนือ และ อาหารเกาหลีใต้ ณ บัดนาว
อาหารเกาหลีเหนือ
อาหารเกาหลีเหนือถูกพัฒนาภายใต้การเปลี่ยนแปลงทั้งทางการเมืองและสังคมมาหลายศตวรรษ โดยการปรุงอาหารส่วนใหญ่จะเน้นวัตถุดิบจากการเกษตรกรรม ดังนั้นความโดดเด่นของอาหารเกาหลีเหนือน่าจะเป็นอาหารที่ทำด้วยวัตถุดิบตามฤดูกาลและคงรสชาติของวัตถุดิบเป็นหลัก อาจมีใช้แค่เกลือ, พริกป่น (고춧가루), เต้าเจี้ยว (된장) หรือซีอิ๊วดำ (간장) ในการปรุงรสชาติเท่านั้น และ จะไม่ใช้น้ำปลาในการปรุงรสเด็ดขาด อาหารของคนเกาหลีเหนือเน้นกินข้าว, กิมจิ และเครื่องเคียงต่าง ๆ (반찬) ส่วนอาหารจานหลักจะเป็นข้าวต้ม, เนื้อย่าง (불고기) หรือก๋วยเตี๋ยว ฯลฯ ซึ่งเมื่อเทียบรสชาติกับอาหารเกาหลีใต้ อาหารเกาหลีเหนือจะมีรสชาติอ่อน ๆ หรือจัดจ้านน้อยกว่า แต่ก็มีรสชาติเป็นเอกลักษณ์ของตัวเองอย่างชัดเจน
อาหารเกาหลีใต้
อาหารเกาหลีใต้ส่วนใหญ่มีพื้นฐานจากข้าว, ก๋วยเตี๋ยว, เต้าหู้ และผัก ซึ่งถ้าแบบฉบับอาหารเกาหลีดั้งเดิมจะมีการระบุจำนวนของเครื่องเคียงต่าง ๆ (반찬) และแน่นอนว่าต้องมีกิมจิเป็นประจำทุกมื้อ โดยอาหารเกาหลีใต้ส่วนใหญ่มักปรุงรสชาติด้วยน้ำมันงา, เต้าเจี้ยว (된장), ซีอิ๊วดำ (간장), เกลือ, กระเทียม, ขิง และโกชูจัง (고추장) หรือซอสพริกรสเผ็ดร้อน ส่วนอาหารจานหลักก็จำพวกเนื้อย่าง (불고기), คิมบับ (김밥) หรือข้าวห่อสาหร่าย และต๊อกปกกี (떡볶이) แป้งข้าวผัดซอสรสชาติเข้มข้น และจากความคิดเห็นของคุณ Jang Yu-bin (장유빈) ผู้เชี่ยวชาญทางด้านอาหารเกาหลีเหนือและนักวิจัยด้านอาหาร บอกว่า ถ้าเทียบกันแล้วอาหารเกาหลีใต้จะมีส่วนผสมที่หลากหลายกว่าอาหารเกาหลีเหนือ อีกทั้งโอกาสในการเรียนรู้ของพ่อครัวหรือเชฟที่พยายามพัฒนารสชาติให้ถูกปากคนรุ่นใหม่อยู่เสมอ ทำให้อาหารเกาหลีใต้มีพัฒนาการที่น่าสนใจอยู่ตลอดเวลา
1การเพิ่มรสชาติให้กับ “ข้าวยำเกาหลี” (비빔밥)
คำว่า 비빔 มาจากคำว่า 비비다 (พีบีดา) แปลว่า คลุกเคล้า, ผสม ส่วนคำว่า 밥 (พับ) แปลว่าข้าว เมื่อรวมกันจึงได้เป็น 비빔밥 (พีบิมบับ) ข้าวยำเกาหลีที่มักเสิร์ฟมาในชามร้อน มีส่วนประกอบคือ ข้าว, นามุล (ผักปรุงรส), โคชูจังหรือ เทวนจัง (เต้าเจี้ยว), เนื้อสัตว์หั่นบาง ๆ และไข่ดิบหรือไข่ดาว โดยต้องคลุกเคล้าให้เข้ากันก่อนกินั่นเอง
สำหรับ “ข้าวยำเกาหลี” แบบฉบับของคนเมืองชอนจู เกาหลีใต้ การเพิ่มรสชาติให้กับเมนูนี้คือการใส่ผักต่าง ๆ และแน่นอนคือโกชูจัง ที่ขาดไปไม่ได้ แต่สำหรับคนเมืองแฮจู เกาหลีเหนือจะนิยมใช้ คันจังหรือซอสถั่วเหลืองใส่ลงไปเพื่อเพิ่มรสชาติแทนนั่นเอง
2กิมจิ (김치) สิ่งที่ขาดไม่ได้บนโต๊ะอาหาร
อาหารประเภทผักดองของคนเกาหลี โดยจะใช้พริกป่นสีแดง, เกลือ, น้ำตาล และขิง นำไปหมักกับผักสดต่าง ๆ เช่น กิมจิผักกาดขาว, กิมจิหัวไชเท้า, กิมจิแตงกวา ฯลฯ ซึ่งนอกจากจะเป็นเครื่องเคียงให้กับทุกมื้ออาหาร กิมจิยังสามารถนำไปปรุงเป็นเมนูต่าง ๆ เช่น “ซุปกิมจิ” หรือ “ข้าวผัดกิมจิ” ได้อีกด้วย
จากหลาย ๆ เสียงของคนที่ได้กินกิมจิของทั้งเกาหลีเหนือและเกาหลีใต้ต่างบอกว่า สำหรับกิมจิของเกาหลีใต้จะมีรสชาติที่จัดจ้านกว่ากิมจิของเกาหลีเหนือ โดยสูตรของคนเกาหลีเหนือจะใส่เกลือและพริกป่นเพียงเล็กน้อย ทำให้กิมจิของเกาหลีใต้จะรสชาติจัดจ้าน ส่วนกิมจิของเกาหลีเหนือจะกินแล้วรู้สึกสดชื่นมากกว่า
3"ซุปต๊อก" (떡국) อาหารมงคล
ทั้งเกาหลีเหนือและเกาหลีใต้จะนิยมกินซุปเค้กข้าวเกาหลีหรือ "ซุปต๊อก" (떡국) ในวัน 설날 (ซอลลัล) หรือวันปีใหม่ของเกาหลีเพื่อความเป็นสิริมงคลและมีความเชื่อว่าจะมีอายุยืนขึ้นอีก 1 ปี รวมถึงเป็นเมนูที่กินในพิธีสำคัญ เช่น พิธีไหว้บรรพบุรุษ เป็นต้น
อย่างคนเกาหลีใต้จะกิน ต๊อกปกกีเป็นแท่งยาว ๆ (기다란 가래떡) ที่หั่นเป็นชิ้นพอดีคำในน้ำซุป นิยมกินตอนช่วงวันชูซ็อก (추석) หรือวันขอบคุณพระเจ้าของเกาหลี (ตรงกับวันไหว้พระจันทร์) เพราะเชื่อว่าจะทำให้อายุยืนยาวเหมือนแท่งต๊อกนั่นเอง ส่วนคนเกาหลีเหนือ จะกินซุปเค้กข้าวเกาหลีด้วยความเชื่อที่ว่าจะเปลี่ยนเรื่องร้ายให้กลายเป็นดี โดยต๊อกของคนเกาหลีเหนือคือ โจแรงอีต๊อกกุก (조랭이 떡국) ต๊อกที่มีรูปทรงคล้ายน้ำเต้า ซึ่งทั้งสองแบบมีรสชาติที่คล้ายกัน แต่เนื้อสัมผัสนั้นแตกต่าง
4ซุนแด (순대) เมนูสตรีทฟู้ดยอดฮิต
"ซุนแด" (순대) หรือไส้กรอกเลือด เมนูที่ชาวต่างชาติได้ฟังหรือได้เห็นสีสันอาจจะเกร็ง ๆ ที่จะลองกิน โดยหลัก ๆ ของการทำซุนแดคือการคลุกเคล้าส่วนผสมต่าง ๆ กับเลือดหมู จากนั้นนำไปยัดใส่ไส้หมู ก่อนนำไปนึ่งจนสุก และเสิร์ฟพร้อมน้ำจิ้มรสชาติเผ็ดนิด ๆ
โดยซุนแดของเกาหลีเหนือจะใช้ข้าวเป็นหลัก คลุกเคล้าส่วนผสมกับเลือดหมู และนำไปยัดไส้หมู เสิร์ฟกับน้ำจิ้มคล้ายเกลือและพริกป่น ส่วนซุนแดของเกาหลีใต้จะใช้วุ้นเส้นแทน ซึ่งจริง ๆ แล้วในเกาหลีใต้ก็มีทำซุนแดจากข้าว แต่เนื่องจากความนิยมของอาหารสตรีทฟู้ดเมนูนี้ ทำให้ต้องลดต้นทุนโดยการใช้วุ้นเส้นแทนข้าวนั่นเอง
5บะหมี่เย็นพยองยาง (평양냉면) เมนูเชื่อมสัมพันธ์
ถูกเลือกให้เป็นหนึ่งในเมนูร่วมโต๊ะเชื่อมความสัมพันธ์ของทั้งสองชาติ โดย คิมจองอึน ประธานาธิบดีของเกาหลีเหนือ ได้กล่าวกับประธานาธิบดีมุนแจอิน ของเกาหลีใต้ว่า “หวังว่าท่านจะถูกปากกับเส้นบะหมี่แบบฉบับพยองยางนี้” ซึ่งหลังจากวันนั้น "บะหมี่เย็นพยองยาง" (평양냉면) เมนูประจำเกาหลีเหนือก็ขายดีเป็นเทน้ำเทท่าในเกาหลีใต้มากยิ่งขึ้น
ความน่าสนใจอยู่ที่ บะหมี่เย็นพยองยางต่างจาก "แนงมยอน" (냉면) หรือบะหมี่เย็นของเกาหลีใต้ ตรงที่เส้นที่ใช้นั้นมีส่วนผสมของแป้งบัควีตและแป้งมันฝรั่ง ทำให้มีสีสันที่แปลกตา และเนื้อสัมผัสที่เป็นเอกลักษณ์ ไม่ได้เหนียวนุ่ม แต่หนึบนิด ๆ เคี้ยวได้เพลิน ๆ แต่หลัก ๆ ที่เหมือนกันคือการกินพร้อมน้ำซุปเย็นจัด ร่วมด้วยเนื้อสัตว์, ผัก, ไข่ต้ม และซอสรสเผ็ดซึ่งตรงนี้น่าจะเป็นสูตรเฉพาะของแต่ละชาติ
แต่เมื่อไม่นาน เรามีโอกาสได้รู้ข้อมูลอีกมุมหนึ่งว่า บะหมี่เย็นพยองยางแท้จริงก็คือต้นตำรับของบะหมี่เย็นในเกาหลีใต้ เพราะคาดการณ์ว่าเริ่มทำเมนูนี้ครั้งแรกที่กรุงพยองยาง เกาหลีเหนือ และเริ่มเป็นที่รู้จักในเกาหลีใต้จากคนเกาหลีเหนือที่อพยพลงมา ทำให้ปัจจุบันมีบะหมี่เย็นสูตรของคนเกาหลีใต้ก็ใช้เส้นบัควีตด้วยเช่นกัน
6อาหารสตรีทฟู้ด (길거리 음식) ของเกาหลีเหนือและเกาหลีใต้
เกาหลีใต้
- "ต๊อกปกกี" (떡볶이) แป้งเค้กข้าวผัดกับซอสเกาหลี อาจเพิ่มเนื้อสัตว์หรือผักต่าง ๆ ลงไปได้ คนเกาหลีใต้นิยมกินเป็นอาหารกินเล่น อาหารหลัก รวมถึงทำเป็นของหวานด้วยเช่นกัน
- "คิมบับ" (김밥) เมนูที่ประกอบด้วยข้าว, ผัก และเนื้อสัตว์ต่าง ๆ นำมาห่อเป็นม้วนด้วยสาหร่าย บางร้านห่อฟอยด์เพื่อให้ถือกินทั้งม้วนได้ง่าย ๆ หรือหั่นเป็นชิ้นพอดีคำก็กินสะดวกยิ่งขึ้น
- "ซุนแด" (순대) หรือไส้กรอกเลือด นำเลือดหมูคลุกเคล้าวุ้นเส้นก่อนนำไปยัดไส้หมูและหั่นชิ้นพอดีคำ เสิร์ฟพร้อมน้ำจิ้มรสเผ็ดนิด ๆ เค็มหน่อย ๆ
เกาหลีเหนือ
- "ดูบูบับ" (두부밥) ข้าวเต้าหู้ทอด เต้าหู้สามเหลี่ยมทอดกรอบ ผ่าตรงกลางและยัดไส้ข้าวลงไป ก่อนจะทาด้านบนด้วยซอสรสเผ็ด
- "อินโจโกกีบับ" (인조고기밥) ข้าวห่อฟองเต้าหู้ชิ้นย่างทาด้วยซอสรสเผ็ดด้านนอก
- "ซนการักกวาจา" (손가락과자) ขนมอบกรอบทั่วไปที่บางชนิดมีรสชาติคล้ายโดนัท
เราเชื่อว่าถ้าใครอยากลิ้มลองอาหารเกาหลีใต้ก็คงมีร้านอาหารในดวงใจหรือเป้าหมายที่อยากไปกันแล้ว แต่สำหรับอาหารเกาหลีเหนือ เราแนะนำร้านในกรุงเทพฯ นั่นคือ Pyongyang Okryu Restaurant (평양옥류식당) หรือร้านที่ขึ้นต้นด้วย “พยองยาง” ซึ่งถือเป็นร้านอาหารเกาหลีเหนือที่ดำเนินการโดยรัฐบาลและมีหลายร้อยสาขาทั่วโลก ซึ่งน่าจะได้สัมผัสทั้งบรรยากาศและอาหารเกาหลีเหนือในแบบฉบับต้นตำรับมากที่สุด และยิ่งถ้าชวนสหายรู้ใจหรืออินซีรีส์ Crash Landing on You ไปกินด้วยกัน รับรองเอนจอยสุดใจจนอยากส่งมินิฮาร์ทให้กันข้ามโต๊ะแน่นอน
ข้อมูลอ้างอิง
Nk chosun, 2014 “남한과 북한의 음식 문화는 어떻게 다를까?” [online]. เข้าถึงจาก http://nk.chosun.com/news/articleView.html?idxno=155853 สืบค้น 10 มกราคม 2563
Naver, 2018 “북한음식 특징 / 남북정상회담 기념 남북미식회!” [online]. เข้าถึงจาก https://m.blog.naver.com/mifaffgov/221262093900 สืบค้น 10 มกราคม 2563
Difference Between, 2020 “Difference between North and South Korea” [online]. เข้าถึงจาก http://www.differencebetween.info/difference-between-north-and-south-korea สืบค้น 10 มกราคม 2563
เชื่อว่าอ่านจบคงโหยหาอาหารเกาหลี (ใต้) กันไม่มากก็น้อย เราไม่พลาดมีมาแนะนำกันค่ะ
