“ในน้ำมีปลาในนามีข้าว” รู้ ๆ กันอยู่ว่าเมืองไทยเป็นดินแดนอู่ข้าวอู่น้ำมานานแล้วครับ ดูได้จากภาษาไทยเองมีสำนวนเกี่ยวกับอาหารมากมายเลย วันนี้ Wongnai จะพามารู้จักสำนวนไทยที่เกี่ยวกับอาหาร 10 สำนวนด้วยกัน พร้อมความหมายและที่มา ไปกันเลยครับ!
1เกลียดตัวกินไข่ เกลียดปลาไหลกินน้ำแกง
สำนวนนี้มีความหมายว่า ไม่ชอบเขา แต่ก็อยากได้ผลประโยชน์จากเขา (เกลียดตัวแต่ก็กินไข่ของตัวนั้น เหมือนไม่ชอบปลาไหล แต่เวลาเอาปลาไหลมาลงแกงก็อร่อย) ตัวอย่างเช่น เกลียด Wongnai แต่ก็อ่านรีวิว เพราะเป็นเว็บค้นหาร้าน แบ่งปันรีวิวอันดับหนึ่งของไทย (นั่น)
2ข้าวเหลือเกลืออิ่ม
สำนวนนี้มีความหมายว่า บ้านเมืองหรือใครสักคนมีความอุดมสมบูรณ์มาก (สมัยโบราณมีพิธีเสี่ยงทายแข่งเรือระหว่างกษัตริย์กับพระมเหสี ถ้าพระมเหสีชนะ บ้านเมืองก็จะ “ข้าวเหลือเกลืออิ่ม” แต่ถ้ากษัตริย์ชนะบ้านเมืองจะข้าวยากหมากแพง อ้าว!) ตัวอย่างเช่น บ้านเมืองไทยช่วงนี้เศรษฐกิจดี ข้าวเหลือเกลืออิ่ม (ส่วนทำไมเกลือเค็ม ๆ ถึงเป็นเครื่องแสดงความสมบูรณ์ ต้องติดตามตอนต่อไปครับ)
3สุกเอาเผากิน
สำนวนนี้มีความหมายว่า ทำงานแบบชุ่ย ๆ แค่ส่ง ๆ ไป ไม่มีความประณีต (เหมือนกับแค่ทำอาหารสุกก็ใช้ได้แล้ว มีงานส่งก็พอ ไม่ได้ต้องพิถีพิถันทำให้อร่อยหรือสวยงามก็ได้) ตัวอย่างเช่น ทำงานกลุ่มกับเพื่อนแต่อู้งาน พอถึงเวลาจะส่งก็ปั่นส่งแบบชุ่ย ๆ "สุกเอาเผากิน" ให้พอมีส่งไปเท่านั้น
4คว่ำบาตร
สำนวนนี้หมายความว่า ตัดขาดไม่ให้รับผลประโยชน์อะไรจากกันอีก (ถ้าไปคว่ำบาตรพระ พระก็จะรับบาตรไม่ได้ บาป!) ตัวอย่างเช่น สหรัฐอเมริกาคว่ำบาตรเกาหลีเหนือ ไม่ให้ได้รับผลประโยชน์อะไรจากอเมริกาและประเทศแนวร่วมอีก
5ชุบมือเปิบ
สำนวนนี้หมายความว่าฉวยโอกาสจะเอาประโยชน์โดยไม่ลงทุนลงแรง (สมัยก่อนคนไทยใช้มือกินข้าว การล้างมือก่อนกินเรียกว่าชุบมือ นี่คือไม่ได้ช่วยทำ มาถึงก็ชุบมือหยิบเลย) ตัวอย่างเช่น รายงานกลุ่มฉบับนี้ทำกันมาแข็งขันมาก ปรากฏว่ามีเพื่อนอีกคนมาขอใส่ชื่ออยู่ด้วยทั้ง ๆ ที่ไม่ได้ช่วยทำครับ (ต้องเคยเจอบ้างล่ะ)
6ตามใจปากลำบากท้อง
สำนวนนี้หมายความว่า คนทำอะไรตามใจมักเดือดร้อน (ถ้ากินอะไรตามใจปากจะลำบากท้องทีหลัง ไม่ว่าจะปวดท้องหรือลงพุงก็ตาม) ตัวอย่างเช่นใกล้สอบแล้วแต่อยากกินเหล้า ก็ไปกินเหล้าแทนที่จะอ่านหนังสือ ก็จะลำบากในวันสอบครับ
7ตำข้าวสารกรอกหม้อ
สำนวนนี้หมายความว่า ทำให้พอเสร็จไปชั่วครั้งหนึ่ง ๆ (คล้าย ๆ สุกเอาเผากิน คือหมายถึงจะกินอยู่แล้วถึงเพิ่งมาทำ) ตัวอย่างเช่น พรุ่งนี้จะต้องส่งงานแล้วแต่เพิ่งเริ่มทำ (ผมรู้คุณก็เคย)
8ถึงพริกถึงขิง
สำนวนนี้หมายความว่า เผ็ดร้อนรุนแรง (ถ้าใครเคยกินต้มยำหรือส้มตำสูตรแซ่บ ๆ ก็คงไม่ต้องอธิบายมากครับ) ตัวอย่างเช่น คนสองคนเถียงกันแบบถึงพริกถึงขิงมาก แทบจะลงไปต่อยกันอยู่แล้ว
9น้ำท่วมทุ่ง ผักบุ้งโหรงเหรง
สำนวนนี้หมายความว่า พูดมาก แต่พูดอะไรไม่มีสาระ (ทั้งทุ่งมีแต่น้ำ จะหาผักบุ้งกินไม่ได้!) ตัวอย่างเช่น คนที่กล่าวสุนทรพจน์ชั่วโมงครึ่ง แต่จับความได้จริง ๆ ประมาณไม่ถึงครึ่งชั่วโมง คนแบบนี้แหละครับ
10ปิ้งปลาประชดแมว
สำนวนนี้หมายความว่า ทำอะไรประชด แต่คนประชดกลับได้ประโยชน์เอง (แทนที่จะปิ้งปลาประชดแมว แมวกลับแฮปปี้ที่ได้กินปลาปิ้งทั้งตัว) ตัวอย่างเช่น วันนี้คุณสามีอยากไปดูบอลที่บ้านเพื่อน คุณภรรยาก็เลยประชดด้วยการไปช็อปปิ้งกับเพื่อนสาว ทำให้คุณสามีแทนที่จะรู้สึกผิด ก็เลยไปดูบอลบ้านเพื่อนได้อย่างสบายใจ
เห็นได้ว่าคนไทยอะไร ๆ ก็อาหารเสียจริง นี่เป็นคนไทย กินอย่างเดียวไม่ได้ต้องรู้รักษ์ความเป็นไทยในจานข้าวด้วย (ไขมันหน้าท้องผมช่วยรักษาความเป็นไทยอยู่นะครับ!) และจริง ๆ แล้ว 10 สำนวนไทยเท่านี้เป็นแค่ตัวอย่างเท่านั้น ของจริงยังมีอีกเยอะแยะเลยครับ ถ้าสนใจสามารถหาอ่านต่อได้ในหนังสือด้านล่างเลยครับ!
เรียบเรียงจาก
ส.พลายน้อย. เรื่องข้างสำรับ. กรุงเทพมหานคร : สถาพรบุ๊คส์, 2559.
ราชบัณฑิตยสถาน. ภาษิต คำพังเพย สำนวนไทย ฉบับราชบัณฑิตยสถาน. กรุงเทพมหานคร : ราชบัณฑิตยสถาน, 2553.
