พระตำหนักภูพิงคราชนิเวศน์ เป็นพระตำหนักที่ประทับในวโรกาสที่ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรา มหาภูมิพลอดุลยเดช มหิตลาธิเบศรรามาธิบดี จักรีนฤบดินทร สยามินทราธิราช บรมนาถบพิตร และสมเด็จพระนางเจ้าพระบรมราชินีนาถ เสด็จแปรพระราชฐานมาประทับแรมที่จ.เชียงใหม่ ครั้งเมื่อทรงเสด็จมาทรงงาน และเยี่ยมเยียนราษฎรในเขตภาคเหนือ นอกจากนี้ยังทรงพระมหากรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ใช้เป็นเรือนรับรองพระราชอาคันตุกะที่เสด็จเยือนประเทศไทย จากแต่เดิมที่ให้ประทับรับรองแต่ในพระนครเท่านั้น
พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช มหิตลาธิเบศรรามาธิบดี จักรีนฤบดินทร สยามินทราธิราช บรมนาถบพิตร ทรงโปรดเกล้าฯ ให้สร้างขึ้น ในปีพ.ศ. 2504 และพระราชทานนาม พระตำหนักองค์นี้ว่า “ภูพิงคราชนิเวศน์” โดยทรงเลือกจาก หนึ่งใน 2 ชื่อ ซึ่งสมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปรินายก วัดบวรนิเวศวิหาร เมื่อครั้งเป็นที่ พระศาสนโสภณ เป็นผู้คิดชื่อถวาย คือ “พิงคัมพร” กับ “ภูพิงคราชนิเวศน์”
พระตำหนักภูพิงคราชนิเวศน์ มีลักษณะเป็นแผนผังแบบเรือนไทยภาคกลางที่เรียกว่า “เรือนหมู่” มีรูปแบบสถาปัตยกรรมเป็นไทยประเพณีประยุกต์ ก่ออิฐถือปูน ยกพื้นสูงหลังคาทรงไทย ภายในประกอบไปด้วยท้องพระโรง ห้องเสวย ห้องบรรทม และห้องสรง สำหรับพระราชอาคันตุกะ ตั้งอยู่คนละด้าน มีเฉลียงใหญ่ และพลับพลาหอนกเป็นที่ประทับทอดพระเนตรทัศนียภาพของเมืองเชียงใหม่ ชั้นบนเป็นที่ประทับ ชั้นล่างเป็นที่อยู่ของมหาดเล็กและคุณข้าหลวง
เนื่องด้วยพระตำหนักภูพิงคราชนิเวศน์ตั้งอยู่บนดอยสุเทพ มีความสูงจากระดับน้ำทะเลอยู่ที่ 1,373.197 เมตร จึงทำผู้ที่เข้ามาเยี่ยมชมสามารถพบเจอพืชต่าง ๆ ดอกไม้นานาพรรณ รวมถึงนก และผีเสือหลากหลายสายพันธุ์ ทั่วทั้งพื้นที่กว่า 200 ไร่ที่เปิดให้ประชาชนทั่วไปได้เข้าชม จากเนื้อที่โดยรอบพระตำหนักทั้งหมดประมาณ 400 ไร่
สำหรับประชาชนทั่วไปที่มีความต้องการเข้ามาเยี่ยมชมพระตำหนักภูพิงคราชนิเวศน์ ก็สามารถเดินทางมาได้ทุกวัน ตั้งแต่เวลา 08.30 – 16.30 น. โดยมีค่าใช้จ่ายอยู่ที่ 20 บาท สำหรับผู้ใหญ่ชาวไทย 10 บาท สำหรับเด็กชาวไทย และ 50 บาท สำหรับชาวต่างชาติ
ข้อควรปฏิบัติเมื่อเข้าชมพระตำหนักภูพิงคราชนิเวศน์
- โปรดแต่งกายให้เหมาะสม ห้ามสวมกางเกงขาสั้น เสื้อกล้ามและเสื้อแขนกุด งดให้บริการยืมคืนเสื้อผ้า ตั้งแต่วันที่ 1 เมษายน 2560 เป็นต้นไป
- ห้ามส่งเสียงดังหรือก่อความไม่สงบในลักษณะใด ๆ
- ห้ามเข้าแปลงดอกไม้ สนามหญ้า และห้ามเด็ดดอกไม้
- ห้ามพกพาอาวุธทุกชนิดในเข้าไปเขตพระราชฐาน
- ห้ามนำสัตว์เลี้ยงทุกชนิดเข้าโดยเด็ดขาด
- ไม่อนุญาตให้ใช้โดรนในเขตพระราชฐาน
- งดการเข้าชมในระหว่างเสด็จแปรพระราชฐาน (เดือนมกราคม-ต้นเดือนมีนาคม)
การเดินทาง
- สำหรับผู้ที่มีรถส่วนบุคคล และสนใจเดินทางเข้าเยี่ยมชมพระตำหนักภูพิงคราชนิเวศน์ สามารถใช้เส้นทางหลวงหมายเลข 1004 ขับตรงจากหน้ามหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ผ่านวัดพระธาตุดอยสุเทพ ไปจนถึงพระตำหนักภูพิงคราชนิเวศน์ได้ ระยะทางประมาณ 17 กิโลเมตร
- สำหรับผู้ที่ไม่มีรถส่วนบุคคลสามารถเดินทางขึ้นมาเยี่ยมชม โดยใช้บริการรถรับจ้าง (สี่ล้อแดง) บริเวณตีนดอยสุเทพ ค่าบริการเริ่มต้นที่ ประมาณ 60 บาท / คน (ขึ้นอยู่กับการเจรจากับผู้ให้บริการ)
