สำหรับภาษาเหนือเป็นภาษาที่เวลาฟังเราจะรู้สึกถึงความละมุน น่ารัก และดูใจเย็นมากก ยกเว้นคนที่พูดภาษาเหนือแบบถิ่นมาก ๆ ผสมกับจังหวะการพูดที่เร็วเราก็อาจจะฟังไม่ออก ฉะนั้นเราเอาที่เราฟังได้ก็พอจะที่เหลือสะกิดเพื่อนที่ฟังออกแปลให้ก็ได้ค่ะ ทั้งนี้เราจะถามทุกประโยคก็ไม่ใช่เนอะเพื่อนรำคาญได้ วันนี้เราเลยเอาคำศัพท์ของภาษาเหนือที่นิยมมาฝาก รวมถึงคำศัพท์พื้นฐานต่าง ๆ และประโยคตัวอย่างมาฝากค่ะ ถ้าทุกคนพร้อมแล้วเราไปดูกันต่อเลย
แนะนำ "ภาษาเหนือ" ให้ทุกคนรู้จักเพิ่มเติมก่อน!
ภาษาเหนือ หรือ ภาษาถิ่นพายัพ (คำเมือง) เป็นภาษาถิ่นที่ใช้สื่อสารอยู่ในบางจังหวัดของภาคเหนือตอนบนค่ะ ซึ่งภาษาในอาณาจักรล้านนาเดิมมักจะพูดกันมากในจังหวัดเชียงใหม่ แม่ฮ่องสอน เชียงราย พะเยา ลำปาง น่าน ลำพูน ตาก และแพร่ นั่นเอง นอกจากนี้ภาษาเหนือมีไวยากรณ์ที่คล้ายกับภาษาไทยกลาง แต่ว่าใช้คำศัพท์ไม่เหมือนกันอีกทั้งยังมีไวยากรณ์ที่แตกต่างกันอยู่บ้าง แต่เดิมเขาใช้คู่กับอักษรธรรมล้านนาซึ่งเป็นตัวอักษรของอาณาจักรล้านนาที่ใช้อักษรมอญเป็นต้นแบบค่ะ
Source : ภาษาเหนือ
ตัวอย่างประโยคง่าย ๆ ในภาษาเหนือ จำได้ไม่ยาก
- ทำไมละ
หมายความว่า อะหยังละ - วันนี้หยังมางาม
หมายความว่า วันนี้ทำไมสวยจัง - มาเมินแล้วกา
หมายความว่า มานานแล้วเหรอ - รู้ได้ยังไง
หมายความว่า ฮู้ได้จะใด - พูดไปเรื่อย
หมายความว่า ว่าไปเล่ย - ไม่ได้ข่าวคราว
หมายความว่า ดั้กแส้ป - จะไปที่ไหน
หมายความว่า จะไปตี๊ไหน
ประโยคทักทายภาษาเหนือพื้นฐานทุกคนฝึกพูดได้!
- สวัสดี๋คั๋บ ป้อแม่ปี้น้องทั้งหลาย
หมายความว่า สวัสดีครับพ่อแม่พี่น้องทั้งหลาย - สบายดีบ๋อ
หมายความว่า สบายดีไหม - เป๋นใดสบายดีบ๋อ
หมายความว่า เป็นยังไง สบายดีไหม - บ่อป๊ะกั๋นจ้าดเมิน
หมายความว่า ไม่เจอกันนานเลย - ไป๋ย่ะหยังอยู่ตี้ได๋
หมายความว่า ไปทำอะไรอยู่ที่ไหน
รวมประโยคบอกอยากอ้อน บอกรัก เป็นภาษาเหนือ!
- เปิ้นฮักตั๋ว
หมายความว่า ฉันรักเธอ - อ้ายฮักน้อง
หมายความว่า พี่รักน้อง - ฮาฮักคิงหนาบ่ะเปื้อน
หมายความว่า กูรักมึงนะโว๊ยเพื่อน - อ้ายลักเมาอี่น้อง
หมายความว่า พี่แอบหลงรักน้อง - อ้ายฮักน้องคนเดียว
หมายความว่า พี่รักน้องคนเดียว - ฮักไบ้ ฮักง่าว
หมายความว่า รักมากมาย - ฮักเสี้ยงขี้
หมายความว่า รักสุดใจ - เปิ้นกึ๊ดเติงตั๋วหนา
หมายความว่า ฉันคิดถึงเธอนะ - ง่อม กึ๊ดเติง ถ้า
หมายความว่า เหงา คิดถึง รอ - สาวน้อยหน้าหมดต๋าใส
หมายความว่า สาวน้อยหน้าใส - เป็นแฟนกั๋นน่อ
หมายความว่า เป็นแฟนกันนะ - เป็นแฟนกั๋นบ๋อ
หมายความว่า เป็นแฟนกันไหม - ฮักตั๋วคนเดียว
หมายความว่า รักเธอคนเดียว - กึ๊ดเติงหาตั๋วกู้วัน
หมายความว่า คิดถึงเธอทุกวัน - บ่มีวันได ตี้เปิ้นจะบ่กึ๊ดเติงหาตั๋ว
หมายความว่า ไม่มีวันไหน ที่ฉันจะไม่คิดถึงเธอ - ฮักเตื้อแรก
หมายความว่า รักครั้งแรก - อ้ายฮักน้องมั่นทึ้ง
หมายความว่า พี่รักน้องแน่นหนัก - บอกฮัก
หมายความว่า บอกรัก - น่าฮัก
หมายความว่า น่ารัก - ตั้งแต่นี้ไป อ้ายจะฮักน้องคนเดียว
หมายความว่า จากนี้ไป ฉันจะรักเธอคนเดียว
รวมคำศัพท์ที่เป็นกิริยาในภาษาเหนือ รู้ไว้ไม่เสียหาย!
- กิน
ออกเสียงว่า กิ๋น - กำปั้น หมัด
ออกเสียงว่า ลูกกุย - ก่าย
ออกเสียงว่า ปาด อิง - กางร่ม
ออกเสียงว่า กางจ้อง - โกหก
ออกเสียงว่า วอก ขี้จุ๊ - โกรธ
ออกเสียงว่า โขด - กลับ
ออกเสียงว่า ปิ๊ก (เช่น "เฮาปิ๊กบ้านละหนา") - ขี้เหนียว
ออกเสียงว่า ขี้จิ๊ - ขโมย
ออกเสียงว่า ขี้ลัก - ขี่หลังคน (เกาะ)
ออกเสียงว่า เก๊าะ - เครียด
ออกเสียงว่า เกี้ยด - คิด
ออกเสียงว่า กึ๊ด - เจ็บ
ออกเสียงว่า เจ๊บ - จริง
อ่านว่า แต๊ (เช่น "แต๊ก๊ะ" = "จริงหรอ") - ใช้
ออกเสียงว่า ใจ๊ - เด็ก
ออกเสียงว่า ละอ่อน - ดู
ออกเสียงว่า ผ่อ - ตกบันได
ออกเสียงว่า ตกคันได - ทำ
ออกเสียงว่า ยะ (เช่น "ยะหยัง" = "ทำอะไร") - เที่ยว
ออกเสียงว่า แอ่ว - นั่งขัดสมาธิ
ออกเสียงว่า นั่งขดขวาย - นั่งพับเพียบ
ออกเสียงว่า นั่งป้อหละแหม้ - นั่งไขว่ห้างเอาเท้าข้างหนึ่งพาดบนเข่า
ออกเสียงว่า นั่งปกขาก่ายง้อน - นั่งยอง ๆ
ออกเสียงว่า นั่งข่องเหยาะ,หย่องเหยาะ - นั่งลงไปเต็มที่ตามสบาย (โดยไม่กลัวเปื้อน)
ออกเสียงว่า นั่งเป้อหละเหม้อ, นั่งเหม้อ - นั่งวางเฉย นั่งหัวโด่
ออกเสียงว่า นั่งคกงก(ก๊กงก) - พูด
ออกเสียงว่า อู้ - รู้
ออกเสียงว่า ฮู้ - รัก
ออกเสียงว่า ฮัก - ลื่นล้ม
ออกเสียงว่า ผะเริด - วิ่ง
ออกเสียงว่า ล่น - สวยจังเลยนะ
ออกเสียงว่า งามหลายน้อ - สะดุด
ออกเสียงว่า ข้อง - สวมรองเท้า
ออกเสียงว่า ซุบแข็บ - สบายอกสบายใจ
ออกเสียงว่า ซว่างอกซว่างใจ๋ - เหนื่อย
ออกเสียงว่า อิด หม้อย - เหรอ
ออกเสียงว่า ก๊ะ - ห่วง
ออกเสียงว่า ห่วง (คำเมืองแท้ ๆ คือ อ่วง ว้อง หรือ ข๋าง) - ให้
ออกเสียงว่า หื้อ - อยากอ้วก อยากอาเจียน
ออกเสียงว่า ใค่ฮาก - อยาก
ออกเสียงว่า ไข - อย่าพูดมาก
ออกเสียงว่า จ๊ะไปปากนัก - อร่อย
ออกเสียงว่า ลำ - อร่อยมาก
ออกเสียงว่า จ๊าดลำ - อย่าพูดเสียงดัง
ออกเสียงว่า จ๊ะไปอู้ดัง - คิดไม่ออก
ออกเสียงว่า กึ๊ดหม่ะออก - อย่าคิดมาก
ออกเสียงว่า จ๊ะไปกึ๊ดนัก - อย่าพูดเสียงดัง
ออกเสียงว่า จ๊ะไปอู้ดัง - ทำไม
ออกเสียงว่า อะหยัง
คำศัพท์ตัวเลขในภาษาเหนือพร้อมจำนวนนับ พูดตามได้ไม่ยาก
- 1 ออกเสียงว่า นึ่ง
- 2 ออกเสียงว่า สอง
- 3 ออกเสียงว่า สาม
- 4 ออกเสียงว่า สี่
- 5 ออกเสียงว่า ห้า
- 6 ออกเสียงว่า ฮก
- 7 ออกเสียงว่า เจ๋ด
- 8 ออกเสียงว่า แปด
- 9 ออกเสียงว่า เก้า
- 10 ออกเสียงว่า ซิบ
- 11 ออกเสียงว่า ซิบเอ๋ด
- 20 ออกเสียงว่า ซาว
- 21 ออกเสียงว่า ซาวเอ๋ด
- 25 ออกเสียงว่า ซาวห้า
- 120 ออกเสียงว่า ร้อยซาว
- 1,000 ออกเสียงว่า ปัน
- 1,100 ออกเสียงว่า ปันเอ็ด
คำศัพท์ภาษาเหนือ สรรพนามใช้เรียกตามบริบทต่าง ๆ
- เธอ ออกเสียงว่า ตั๋ว(สุภาพ) , คิง (ไม่ค่อยสุภาพส่วนใหญ่ใชักับเพื่อนผู้ชาย)
- ฉัน ออกเสียงว่า เปิ้น (สุภาพ) , ฮา (ไม่ค่อยสุภาพส่วนใหญ่ใชักับเพื่อนผู้ชาย)
- เขา (สรรพนามบุรุษที่ 3) ออกเสียงว่า เปิ้น
- ผู้ชาย ออกเสียงว่า ป้อจาย
- ผู้หญิง ออกเสียงว่า แม่ญิง
- พวกเขา ออกเสียงว่า หมู่เขา
- พวกเธอ ออกเสียงว่า สูเขา (สุภาพ), คิงเขา (ไม่ค่อยสุภาพส่วนใหญ่ใชักับเพื่อนผู้ชาย)
- พวกเรา ออกเสียงว่า หมู่เฮา, เฮาเขา
- พ่อ ออกเสียงว่า ป้อ
- พี่ชาย ออกเสียงว่า อ้าย,ปี่
- ปู่ย่าตายาย ลุงป้าน้าอา ออกเสียงว่า อุ้ย (เช่น แม่อุ้ย ป้ออุ้ย)
- พี่สาว ออกเสียงว่า ปี่
- ปฏิทิน ออกเสียงว่า ปั๊กกะตืน คำเมืองแท้ๆจะแปลว่าปฏิทิน
- โรงเรียน ออกเสียงว่า โฮงเฮียน
- เรือน ออกเสียงว่า เฮือน
- คำเล่าลือ ออกเสียงว่า กำสีเน
- อิฐ ออกเสียงว่า บ่าดินกี่
- โรงบาล ออกเสียงว่า โฮงบาล
- ร้านค้า ออกเสียงว่า ร้านก้า
- กระท่อม ออกเสียงว่า ห้าง
- ใคร ออกเสียงว่า ไผ
- เพื่อน ออกเสียงว่า เปื้อน
เราได้รวมคำศัพท์ที่ทุกคนน่าจะรู้มาให้หมดแล้ว นอกจากคำศัพท์ต่าง ๆ ที่เราเอามายังมีตัวอย่างประโยชน์ในการทักทาย หรือตัวอย่างประโยคง่าย ๆ ไปจจนถึงประโยคการบอกรักในรูปแบบต่าง ๆ ทั้งนี้ยังมีคำกิริยา การนับเลข หรือแม้แต่คำเรียกสรรพนามที่พื้นฐานมากถ้าทุกคนฝึกพูดภาษาเหนือจากคำเหล่านี้ได้เราเชื่อว่าทุกคนจะเอาไปต่อยอดการพูดตามสถานการณ์ต่าง ๆ ต่อได้แน่นอนค่ะ
บทความอื่น ๆ ที่น่าสนใจ
